مقاوم سازی و ترمیم سازه ای: (نشریه۵۵: تخریب، تعمیر و بازسازی )
اهم عواملی که موجبات تعمیر ساختمانها را فراهم می آورند عبارتند از:
۱- سپری شدن عمر طبیعی مصالح مورد مصرف در ساختمان که می توان به اختصار آن را پیر شدن مصالح نامید.
۲- تغییر شرایط بهره برداری، به عنوان مثال چنانچه از ساختمان مسکونی که برای افرادی معدود طراحی و ساخته شده و سربار آن نباید از حد معینی تجاوز نماید، به عنوان واحد اداری، آموزشی یا درمانی استفاده شود .
۳- عوامل محیطی مانند سیل، زلزله، نزولات جوی، باد، آفتاب، تغییرات درجه حرارت و …
۴- وقفه های پیش بینی نشده در حین ساخت که انسجام کار را کاهش می دهد . این موضوع به ویژه در فصل سرما و یخبندان، آثاری نامطلوب روی مصالح و قسمتهای ساخته شده بنا بر جای می گذارد که عمر مفید ساختمان را کوتاه و موجبات تعمیر و اشکالات بعدی را فراهم می آورد.
۵- عدم رعایت مشخصات فنی اعم از کاربرد مصالح نامرغوب و به کار گماردن افراد ناوارد به کار، این موضوع به ویژه در کارهای کوچک که انجام آزمایشهای منظم و مکرر مقرون به صرفه و عملی نیست، مصداق دارد . از طرف دیگر نظارت در این قبیل کارها یا اعمال نمی گردد و یا به طورمقطعی و ناقص صورت می گیرد که این موضوع خود تعمیرات پیش از موعد را اجتناب ناپذیرمی سازد.
روشهای ترمیم و مقاوم سازی
امروزه موضوع ترمیم و مقاوم سازی سازه ها و همچنین انطباق این عملیات با استانداردهای مربوطه از اهمیت ویژه ای برخوردار است
گرچه طراحی دقیق ، تهیه نقشه های اجرایی و نحوه صحیح اجرای پروژه ها از امور ضروری و اولیه در احداث سازه ها میباشد لیکن با توجه به کاستی های فراوان که احتمال وقوع آنها در مرحله اجرای سازه به وجود می آید و همچنین هزینه بالای تخریب و تجدید مجدد بنا ، نیاز به بهسازی ، ترمیم و مقاوم سازی سازه ها بیش از پیش مطرح میباشد .
اهمیت و ضرورت مقاوم سازی سازه ها : (نشریه ۳۴۵ )
بطور کلی مقاوم سازی سازه ها به منظور تحمل بارهای مضاعف طراحی، بهبود نارسایی های ناشی از فرسایش، افزایش شکل پذیری سازه یا سایر موارد با استفاده از مصالح مناسب و شیوه های اجرایی صحیح بطور متعارف انجام می گردد.
در حقیقت مجموعه عملیاتی که در راستای توانبخشی سازه های موجود انجام می گیرد تا از آسیب دیدگی و فروپاشی سازه ها در مقابل بارهای اضافی و یا عوامل مخرب محیطی و زلزله محفوظ گردند را مقاوم سازی نامیده اند .
دوام و عمر مفید سازه ها در اثر عوامل متعددی کاهش می یابد ، این عوامل به سه بخش تقسیم می گردد :
الف ) اشتباهات طراحی
ب ) اشتباهات اجرایی
ج ) عوامل مخرب محیطی
مراحل ارزیابی ، تشخیص و انتخاب شیوه های مقاوم سازی :
مرحله اول ) ارزیابی دقیق نقاط قوت و ضعف سازه توسط آزمایشات مختلف مخرب و غیر مخرب
مرحله دوم ) مرحله تشخیص در این مرحله رفتار فعلی و آینده سازه مورد بررسی قرار میگیرد .
مرحله سوم ) نیازهای مقاومتی سازه مورد ارزیابی قرار میگیرد و راهکارها و شیوه های مقاوم سازی ارایه میگردد .
بدیهیست راهکارهای ارایه شده بایستی علاوه بر کمترین تغیر در پلان معماری ، از لحاظ اقتصادی نیز مقرون به صرفه باشد .
عوامل موثر در تعیین روش مقاوم سازی :
۱- ارزش سازه
۲- لرزه خیزی منطقه
۳- طول مدت اجرا
۴- محدودیتهای معماری
۵- سازگاری روش مقاوم سازی با سیستم سازه ای موجود
۶- کنترل آسیب وارده به اجزای غیر سازه ای
۷- ظرفیت باربری فونداسیون
۸- مصالح مقاوم سازی موجود
۹- اهمیت تاریخی ، سیاسی و … سازه
۱۰- و …
روشهای ترمیم و مقاوم سازی :
۱- استفاده از کامپوزیتهای FRP ۴- اضافه نمودن ستون جهت کاهش طول دهنه
۲- استفاده از دیوار برشی ۵-استفاده از لایه پوشش بتنی ( ژاکت بتنی )
۳- تبدیل فونداسیون نواری به رادیه ۶- استفاده از لایه پوشش فلزی ( ژاکت فلزی )